TAVŞAN ALMADAN ÖNCE MUTLAKA OKUYUN!

TAVŞAN BİLDİRİSİ  ('.')

1) Ömrüm cinsime ve bakımıma göre değişir ama ortalama 7-12 yıl yaşarım, bana en az 10 yılınızdan güzel anlar ayırmalısınız.
2) Asla kürküm ve etim için beni almayı, iş kurmayı düşünmeyin, ben; kedi ve köpek gibi sizin dostunuzum..
3) Diğer hayvanlar gibi canım acıdığında bağıramam, hasta olduğumda söyleyemem, fazla bir tepki veremem ama çok narinim, bana lütfen çok iyi davranın ve unutmayın ben bir hayvanım, asla sizin gibi olamam ve benim de sizler gibi haklarım var..
4) Doğam gereği sürekli kemirmek zorundayım, bunun için bana evinizde uygun bir yaşam alanı sunun ki sonradan cezalandırmaya kalkmayın.. Ben katiller, dolandırıcılar gibi suç işlemem.. Kabloları, gazeteleri, kağıtları, kartonları, naylon torbaları, evdeki bitkileri, battaniyeleri, kazakları, kumaş parçaları, çarşafları ölmemem için benden mutlaka uzak tutun..
5) Her canlı gibi ben de su içerim, hem de çok içerim, büyüklüğüme göre günde 300-600 ml tüketirim, susuz kalırsam ölürüm, bana mutlaka petshoplarda satılan özel tavşan suluklarından alın, mümkünse 1 lt'liklerden alın, suyumu hergün yenilemeye, suluğumu düzenli temizlemeye özen gösterin, siz de kirli bardaktan su içmezsiniz değil mi?
6) Her gördüğüm yiyeceğe saldırabilirim ama sakın bana herşeyi vermeyin, ben otçul bir hayvanım, Petshop, Mısır Çarşısı gibi yerlerde satılan özel tavşan yemlerinden alın, içinde bol tahıl (Buğday, tuzsuz çekirdek, kabak çekirdeği, mısır, pirinç, darı, mercimek çeşitleri, çedene, yulaf...) ve kurutulmuş sebze (Havuç,bezelye..) de bulunmalı, günde 2 defa belli bir ölçüde yem vermeniz yeterli, ayrıca hergün bir sebze veya meyvenin çeyreğini de verin çünkü fazlası beni ishal yapar ve ölmeme sebep olur.. Önümüzde ise sürekli kuru ot ve samanımız olmalı, kuru yonca da çok severiz ve ana besinlerimizdendir, bir öğünümüzün %75' inin saman ve kuru otlardan oluşması, %25'inin ise diğer taze meyve ve sebzeler ile düşük oranda palet yemlerden oluşmalıdır. Büyüklüğüme göre günde 150-300 gram palet yem tüketirim. Havuç, içindeki şeker oranı fazlalığından, lahana da fazlasının guatr hastalığı yaptığından çok az verilmesi (2 günde bir yarım ve ıslak olmayan havuç ve ya bir yaprak lahana) gereklidir. Tavşanlar 3-6 kg arası olmalıdır.. Bizim sindirim sistemimiz atlarınkine benzer.. Bana fazla yemek verirseniz çatlayarak ölürüm..
7) Doğam gereği tuvaletimi hep aynı yere yaparım böylece doğadaki düşmanlarımdan saklanırım, siz de bunu düşünerek tuvaletimi yaptığım yere alçak ve içine rahatça girebileceğim, yıkanabilen bir tuvalet kabı yerleştirin, içine de bol talaş koyun, zamanla onun içine tuvaletimi yaptığımı göreceksiniz. Talaşımı da hergün değiştirmelisiniz.. Kedi kumları bizim içn çok zararlı ve ölümcüldür, tel üzerinde dolaşmamız ise bize acı verir ve patilerimizi yaralar, biz talaşsız yapamayız..
8) Nerden geldiğimi bilmiyorsanız mutlaka parazit ve kuduz aşımı veterinerde yaptırın.. Aşı takvimi şöyledir; tavşanlara yılda bir kuduz, iki ayda bir parazit aşısı ve pire, keneye karşı koruma yapılmaktadır.
9) Tırnaklarımı asla siz kesmeye kalkmayın, kanatıp canımı acıtabilirsiniz, veterinerime bırakın.. Tırnaklarım 2 ayda bir kesilmelidir.
10) Tavşanların çene ve dişleri maksimum 6 ayda bir veteriner hekim tarafından kontrol edilmelidir, Tavşanlarda dişler sürekli uzamaktadır, bu yüzden beslenme tavşanlarda çok önemlidir. Çünkü tavşanların ön dişlerinde düzenli aşınma olması gerekmektedir. Ayrıca arka dişler de ön dişler gibi sürekli uzamaya devam etmektedir. Eğer tavşanın çene yapısında bir bozukluk varsa ön dişler kemirme sonucu kısalırken, arka dişler aşırı uzar ve buna bağlı olarak ön dişlerde de kemirme olayı yapılamaz, üst-alt dudak, damak yaralanmaları oluşur..
11) Evde özellikle kediniz varsa beni beslemeyi düşünmeyin, kedilerin bir küçük tırmığı bizim belki o an, belki de 3 ay sonra ölümümüze yol açacaktır. Farklı odalarda, hiç karşılaşmadan bakarım diyorsanız belki olur ama o zaman da sevginizi tam veremezsiniz, kediler bizi fare sanıp parçalayabilir ve yiyebilirler.. Evinizde başka hayvan varsa da ben pek mutlu olamam, doğam gereği doğada av pozisyonunda olduğumdan diğer hayvanınızdan korkup kalp krizi geçirip ölebilirim.. Beni balkonunuza direkt koyarsanız başka kediler ve kuşlar tarafından öldürülebilirim, ayrıca oda sıcaklığı dışında bir yerde pek yaşayamam..
12) Çok hızlı üreyen bir hayvanım, tek ya da hemcinsimle yaşamayı daha çok severim, çiftleştirirseniz çok hızlı ürerim ve başedemezsiniz, o yüzden beni çiftleştirmeyin..
13) Ağaç dalları, temiz ve çivisiz ahşap kasalar, boyasız ve cilasız ahşap tahta parçaları, kozalaklar, tavşanlar için özel satılan kemirme oyuncakları, vitaminli kemirme eşyaları benim oyuncaklarımdır.. Gün boyu onları kemirip oyalanır, dişlerimin aşırı uzamasını engellerim..
14) Diğer hayvanlardan bana pire geçebilir, mayt da olabilir.. Bana asla kedi-köpek pire tasması takmayın, o hayvanlara kullanılan pire tozundan serpmeyin yoksa ölürüm, kaşınıyorsam veterinerime danışıp bana uygun olan bir ürün alın..
15) Beni asla yıkamayın, ben kediler gibi gün boyu temizlik yapar, yalanırım, mis gibiyim ben..
16) Ayaklarımı yere hızlıca ve sertçe vuruyorsam hoşlanmadığım bir durum vardır, kızmışımdır, strese girmişimdir, tehlike vardır, artçı şok olmuş olabilir.. Arka ayaklarım çok kuvvetlidir..
17) Ben bir oyuncak değilim, beni hediye olarak almayınız, küçük çocukların eline tutuşturmayınız, ben çok narin bir hayvanım, çocuğunuzun o yaşta bir tavşan katili olma psikolojisi ile büyümesini istemezsiniz değil mi?
18) Ara sıra gelip sizi hafifçe kıtlayabilirim, beni fazla sıkıştırısanız uzun tırnaklarımla kedi gibi çizebilirim, bana çok kibar davranın.. Gelip elinizi, yüzünüzü yalıyorsam sevginize ihtiyacım vardır.
19) Tüylerim uzun ise hergün özel fırçamla taramalısınız, yoksa çitişip açılamazlar, veterinerde kestirmek zorunda kalırız.. Taranmak çok hoşuma gider..
20) Ben küçücük bir kafeste veya taşıma kabında yaşayamam, sizi öyle bir yere tıksalar ne hissedersiniz? Benim bir odam veya kapalı sıcak bir balkonum, salonda çitle-çocuk koruma güvenliği ile çevrili geniş bir alanım ya da evde geniş bir kümesim olmalı..Bir kafese kapatıp sadece yemimi ve suyumu vererek asla tavşan beslememelisiniz. Stres, tavşanlarda hastalıkların ortaya çıkmasında en önemli hazırlayıcı faktörlerden birisidir. Bu şekilde hapis hayatı yaşayan bir tavşan mutlu bir tavşan değildir, stres altındadır ve hastalıkların ortaya çıkması çok daha kolaydır..
21) Ben eve gelmeden önce mutlaka evinizin yakınında benden ve hastalıklarımdan anlayan bir veteriner olup olmadığını araştırın..
22) Eğer ishal olursam sadece bol su ve kuru ot, saman, tahıl verin, mutlaka da veterinere götürün belki iğne veya serumluk bir durum olabilir.. Üzerime asla su gelmesin, soğukta bırakmayın..
23) Zoonoz hastalıklar denilen, hem tavşanlarda hem de insanlarda görülebilen bazı hastalıklar vardır. Zoonoz hastalıkların başlıcaları; tüberküloz, tularemi, toxoplazmozis, listeriyozis, tripanozomiyazis, pseudotüberküloz hastalıklarıdır. Bu hastalıkların bulaşmasında, özellikle fare ve sıçanlar ile sağlıklı tavşanların bu hastalıkları taşıyan tavşanlarla bir araya getirilmesi önemli rol oynar. Genel hijyenik tedbirleri aldığınız ve evinizde fare yada sıçan bulunmadığı taktirde çok fazla endişelenmenize gerek yoktur. Kuduz hastalığı da zoonoz bir hastalık olmakla birlikte, tavşanınızın kuduza yakalanması için kuduz hastalığına yakalanmış bir hayvan tarafından ısırılması gerekmektedir. Yabani tavşanlar kuduz hastalığı için risk taşıyabilse de, evimizde beslediğimiz tavşanlar için bu risk son derece azdır.
24) Sütten kesilen tavşan yavrularına verilecek gıdaların nem oranı çok düşük olmalıdır. Bunun nedeni körbağırsaklarında bulunan mikroorganizmalardır. Yüksek nem içeren gıdalar tavşanların  ishal olmasını sağlar. Özellikle genç yaşlarda beslenme bozukluğuna bağlı gelişen ishal olgularında, yavruların kurtulma şansı çok düşüktür. Bu sebeple sütten kesimden sonra nem oranı çok düşük kuru ot (kuru yonca-kuru saman) ve pelet yem verilmesi gerekmektedir.
25) Beslenmemizde sebze ve meyve vermenin zamanı çok önemlidir. Bu besinler sulu gıda olduklarından sebzelerin 3 aylık, meyvelerin ise 6-7 aylık yaştan önce verilmeleri uygun olmaz. Çünkü sindirim sisteminin gelişimi tam olarak gerçekleşmemiştir.
26) Yeni aldığınız tavşanınız çok küçükse ve yeterince anne sütü ememediyse, yavrunun süt ihtiyacı var diye inek sütü verilmemelidir. Çünkü inek sütü ile tavşan sütü içerik açısından büyük farklılıklar içerir ve bu farklılıklar yavru tavşanlarda ishale sebep olur.
27) Bizi stresten uzak tutmak, beslenmemize dikkat etmek, hasta tavşanlarla bir araya getirmemek ve düzenli aralıklarla tavşanınızı veteriner hekiminize götürerek paraziter tedavilerini ve genel kontrollerini yaptırmak, bu tür hastalıklardan büyük oranda koruyacaktır..
28) Tavşanların temizlenmek için kendilerini yalamaları sonrasında yuttukları tüyler, mide ve bağırsaklarında birikerek trichobezoar denilen kıl yumaklarını oluşturur. Özellikle tüy değiştirme dönemlerinde tüylerin yutulması ihtimali daha fazladır. Tavşanlar kusamadıkları için bu tüyleri kusarak çıkartamazlar, ancak dışkıları ile çıkartabilirler. Tüylerin dışkı ile atılabilmesi için bağırsaklardaki besinlerin su oranı ve sindirim sisteminin haraketliliği çok önemlidir. Eğer tavşanınız yeterli miktarda su alamaz ise; bağırsaklarındaki besinler yeterince sulandırılamayıp kuruyacak, tüyler birbirine kaynaşıp sindirim sistemini tıkayarak içindeki gıdaların haraketliliğini azaltacak ve sonuçta tıkanmalara sebep olacaktır. Mide tıkanmasının en önemli sebebi uygun olmayan beslenmedir. Tavşanınızın diyeti, yüksek oranda selüloz, çok fazla olmayan karbonhidrat oranı ve yeterli miktarda su içeriyorsa, sindirim sistemi iyi çalışacaktır. Ancak tavşanınızın diyetindeki karbonhidrat oranı çok fazla ve selüloz oranı düşük ise sindirim sisteminin hareketliliği normalin altına düşer. Özellikle pelet halinde satılan konsantre tavşan yemleri bu gruba girer. Tavşanların sindirim sistemindeki hareketliliğin azalmasının en önemli sebeplerinden birisi de, tavşanınızı sadece yüksek oranda karbonhidrat ve düşük oranda selüloz içeren bu pelet yemlerle beslemektir.
29) Yavru bir tavşan 1 aylıkken sütten kesildiği zaman ortalama 400 - 600 gr canlı ağırlığa sahip olur. Onu aldığımızda ağırlığını kontrol ederek erken sütten kesilip kesilmediğini anlarız. Erken sütten kesilen bir yavruya daha özenli yaklaşılmalıdır.
30) Yeni doğmuş bir tavşana bir yabancı dokunmuşsa elinin kokusu bebeğin üzerine siner ve anne tavşan o bebeği evlatlıktan reddeder. Bebek tavşanlar gözleri kapalı ve tüysüz doğarlar.
31) Ben asla pis kokmam, yaşam alanım, tuvalet kabım temizlenmezse onlar koku yapabilir.
32) Beni asla kulaklarımdan tutup kaldırmayın, canım çok acır, sizin acımaz mıydı?
33) Biz insanların etrafında olmayı çok severiz ama kucağa alınmaktan pek hoşlanmayız.
34) Anatomik yapımız çok hassastır, doğru tutulmazsak ve çok yüksekten bırakılırlarsak bel kemiklerimiz kolayca kırılabilir.
35) En iyi anlaştığımız hayvanlar guinea pigs olarak bilinse de en son yapılan bir araştırmaya göre beraber bakılan guinea pig ve tavşanların davranışlar gözlenmiş ve birbirlerinden oldukça rahatsız oldukları tespit edilmiştir.
36) Sessiz, sakin, gürültüden uzak bir yaşam alanı sağlanmasını isteriz.
37) "Beni de diğer hayvanlar gibi asla terk etmeyiniz.." Astımım var, yurtdışına gidiyorum, çalışıyorum evde kalamıyorum, eşim hamile, sağlık nedenlerinden ötürü gibi yalanları yemem ben! Siz hiç çocuğunuzu terk etmeyi düşündünüz mü, ben de ailenizin bir bireyiyim! Benimle bir hayatı paylaşmadan önce iyi düşünün.. Beni ormana, adaya atarsanız evcil olduğumdan beslenemem, barınamam, sokaktaki ve ormandaki hayvanlar tarafından parçalanır, öldürülürüm, avcılar tarafından avlanırım, sıcacık evimden sonra soğukta donarak ölürüm, ya da doğanın ekolojik dengesini bozabilirim..  Bunları bana yapacaksınız ne olur benden uzak durun!
38) Tüm bunları yapabilecekseniz benim sahibim değil, dostum olun, çünkü ben sizin minik ponpon kuyruklu dostunuzum..

                                              Tawşi  ('.')